موسم حج، برای حاجیان، شاید نزدیکترین نقطه باشد به امامشان. حاجیان می دانند که دارند در کنار  امام عصر عج الله تعالی فرجه، طواف بیت الله و استلام حجر می کنند و در نزدیکی امامشان در منا و عرفات بیتوته کرده اند.

ماه مبارک رمضان، از هر جهت، ماه فرصتهای ویژه و طلایی است. ماه شبها و روزهای ویژه، ماه عبادات خاص و پاداشهای ویژه. ارتباط ماه رمضان با امام عصر حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف هم یک ارتباط خاص و ویژه است. اگرچه درک این ارتباط کار آسانی نیست، اما از زاویه ای خاص می توان جنبه هایی از این اتصال رازگونه را رمزگشایی کرد. ما به سراغ دعاهای خاص ماه رمضان رفته ایم و از آن زاویه نگاه کرده ایم:

طلب حج؛ طلب امام

ماه مبارک رمضان، ماه طلب حج است. این را از دعاهای وارد شده در هر روز و شب این ماه، می توان دریافت. یکی از  مفاهیمی که بطور مکرر در دعاهای ماه رمضان از خدای متعال درخواست می کنیم، این است که ما را در همین سال و همه سال های دیگر، از حجاج بیت الله الحرام قرار بده.

در اولین دعایی که مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان در اعمال مشترکه این ماه به نقل از سیدبن طاووس آورده است، اولین درخواست، طلب روزیِ حج است: "اللهم ارزقنی حجّ بیتک الحرام فی عامی هذا و فی کل عام ما ابقیتنی فی یسرٍ منک و عافیةٍ و سعة رزق...أن تکتبنی من حجاج بیتک الحرام المبرور حجهم المشکور سعیهم..." دعای دیگری را هم از کافی و از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که خواندن آن در شبهای ماه رمضان بعد از نماز مغرب سفارش شده است و گفته است که این دعا، موسوم به دعای حج است. (١) از طرفی، موسم حج، برای حاجیان، شاید نزدیکترین نقطه باشد به امامشان. حاجیان می دانند که دارند در کنار  امام عصر عج الله تعالی فرجه، طواف بیت الله و استلام حجر می کنند، در نزدیکی امامشان در منا و عرفات بیتوته کرده اند و می دانند که "تَمامُ الحَجِّ لِقاءُ الإمامِ" تمامیت حجّ به ملاقات كردن با امام است. (٢) پس گویی طلب حج مقبول در ماه رمضان، طلب لقاء و وصال امام عصر عج است.

ماه رمضان، ماه تمرین نگاه جهانی

ماه رمضان، ماه یافتنِ نگاه کلان و جهانی است. ماه رمضان، زمانی است که همه مسلمانان جهان در هر نقطه ای از زمین خدا، مشغول یک عبادتند. تفاوتی که با حج دارد، این است که در حج، فقط کسانی که در آن ایام خاص و در آن مکان خاص حضور دارند، حاجی می شوند اما این ماه مبارک، جهانی تر و همگانی تر است. مرزهای مکانی ندارد. دعاهای ماه رمضان نیز سمت و سوی تربیتیِ "جهانی فکرکردن" دارد. هم می آموزد که کلان بیندیشید و کلان بخواهید؛ و هم ترغیب می کند که مرزهای مکان و زمان را در دعاهای خود بشکافید.

از سویی در دعای سحر، سطح فکری و روحی مومنان اینگونه ارتقاء می یابد که به کم، قانع نباشند. بی نهایت بطلند. "اللهمّ انّی اسئلک بجمالک کله.. اللهمّ انّی اسئلک بنورک کله... اللهمّ انّی اسئلک بعزّتک کلّها..." و از سوی دیگر، مناعت طبع انسانی را در دعا کردن "برای همه" پرورش می دهد. طلب سرور برای همه اهل قبور، طلب بی نیازی برای همه فقرا، سیری خواستن برای همه گرسنگان، آزادی طلبیدن برای همه اسیران... (١)

پرورش این نگاه کلان و جهانی، یکی از مقدمات آمادگیِ روحی برای ظهور امام عصر عج و هماهنگ شدن با سبک زندگی اسلام ناب به ویژه در دوران ظهور حضرت مهدی عج است. در دوران ظهور، قرار است همه زمین رنگ عدالت به خود بگیرد. چرا که رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند : "قیامت بر پا نمى-شود تا زمانى كه زمین از ستم و دشمنى آكنده شود، آن گاه مردى از خاندان من قیام مى كند و زمین را، همچنان كه از ظلم و جور آكنده شده، از عدل و داد پر مى كند." (٣) پس منتظران واقعی، باید نگاه جهانی را در سبک زندگی خود و در دعاهای خود، تمرین کنند. و ماه رمضان، یک فرصت طلایی است برای این تمرین.

روز قدس و راهپیمایی جهانی آن در ماه مبارک رمضان، و تازه کردن دغدغه فلسطین که یک مسئله اساسی در جهان اسلام است، جلوه دیگری است از تمرین نگاه جهانی داشتن و از مرزهای مکانی قراردادی عبور کردن. اگرچه این روز، به نام قدس و به یاد مسئله فلسطین نامگذاری شده است؛ اما روزی است برای مطالبه حق تمام مظلومین جهان. قطعاً بندگان مظلوم خدا در همه جهان، دغدغه ی شب و روز امام عصر عج هستند؛ در ماه رمضان، منتظران و آرزومندانِ یاریِ حضرت حجت علیه السلام، فرصتی دارند تا با این دغدغه امامشان، همنوا و همصدا شوند.

روز قدس، روزی است که منتظران امامِ عدالت گستر، عدالت طلبی را با زبان روزه فریاد می کنند و باز زندگی کردن را با امام زمان و در دوران ظهور امام زمان عج تمرین می کنند؛ زندگی حق طلبانه و عدالت خواهانه.

دعای افتتاح؛ دعا برای امام، دعا به واسطه امام

نقطه اتصال دیگری که ماه مبارک رمضان با امام زمین و زمان، حضرت حجت بن الحسن علیهما السلام دارد، در دعایی که مومنان رمضانی در شبهای این ماه مبارک با آن مأنوسند، برجسته می شود: دعای افتتاح.

روایت کننده این دعای شریف، یکی از نواب اربعه امام  عصر (عج)؛ یعنی محمدبن عثمان بن سعید عمری  است. (٤). علاوه بر این، بخش مهمی از این دعا که سفارش شده است در هر شب از شبهای ماه رمضان خوانده شود، مضامینی دارد که مربوط به امام زمان (عج) است. این مضامین، با دعا در حق امام شروع می شود؛ درود و صلوات بر امام قائم و عدلِ منتظَر و دعا برای پیروزی و عزت او و گشایش و آسان شدن امر او. در ادامه دعا، امام عصر (عج) را واسطه قرار می دهیم تا خدای متعال به یمن وجود مبارک او و به واسطه او، حاجات ما را مستجاب و مشکلات ما را مرتفع کند. ...و بلِّغنا به من الدنیا و الأخرة امالنا و اعطنا به فوق رغبتنا... خدایا به واسطه او ما را به آرزوهای دنیا و آخرتمان برسان و به واسطه او، بیش از آنچه می خواهیم به ما عطا کن... الهی آمین.

پی نوشتها: 
١. مفاتیح الجنان، بخش اعمال مشترکه ماه رمضان 
٢. عیون أخبار الرِّضا: 2/262/29 
٣. كنز العمّال: 38691 
٤. اقبال الاعمال، سیدبن طاووس، ج1، ص 58